اتیکس، سامانه‌ای نوین و کارآمد در عایق‌کاری حرارتی نمای ساختمان‌ها، به یکی از مهمترین راهکارهای بهینه‌سازی انرژی و افزایش دوام سازه‌ها تبدیل شده است. این سیستم با استفاده از ترکیب چندین لایه تخصصی، ضمن کاهش مصرف انرژی، نمای ساختمان را در برابر عوامل جوی مختلف محافظت می‌کند.

چرا این سیستم تا این حد در صنعت ساختمان‌سازی محبوب است؟ آیا می‌توان از این فناوری در پروژه‌های ساختمانی مختلف، از جمله ساختمان‌های قدیمی یا جدید، بهره برد؟ استفاده از نمای اتیکس هم به بهبود کارایی حرارتی کمک می‌کند و هم در ایجاد ظاهری زیبا و مقاوم نقش بسیار مهمی دارد.

این سیستم می‌تواند در برابر شرایط سخت آب و هوایی مثل بارندگی، تابش آفتاب و یخبندان مقاومت خوبی از خود نشان دهد و به طرز قابل توجهی عمر مفید ساختمان را افزایش دهد. چطور می‌توان با بهره‌گیری از این فناوری، هم به صرفه‌جویی در انرژی پرداخت و هم به نمای ساختمان جلوه‌ای مدرن و شیک بخشید؟ برای یافتن جواب چنین سوالاتی و بررسی ابعاد مختلف این تکنولوژی، در ادامه مقاله با ما همراه باشید.

معرفی اتیکس

اتیکس روشی کارآمد و خلاقانه برای افزایش بهره‌وری انرژی و بهینه‌سازی عملکرد حرارتی سازه به شمار می‌آید. این فناوری، با ساختاری متشکل از چندین لایه تخصصی مانند عایق حرارتی، لایه تقویتی و پوشش پایانی به‌ گونه‌ای طراحی شده که ضمن کاهش اتلاف انرژی، از نمای بیرونی ساختمان نیز حفاظت نماید.

در برخی کشورها، این سیستم را با نام EIFS نیز می‌شناسند و به دلیل ویژگی‌های فنی و زیبایی‌شناختی خود، جایگاه خاصی در طراحی معماری مدرن یافته است.

نمای اتیکس چیست؟

نمای اتیکس چیست؟ نمای اتیکس در اصل نوعی پوشش خارجی پیشرفته می‌باشد و در آن سیستم اتیکس برای پوشاندن و تقویت دیواره‌های بیرونی ساختمان به کار می‌رود. این نما علاوه بر دارا بودن خواص عایق حرارتی بسیار بالا، از زیبایی ظاهری و دوام عالی برخوردار است؛ زیرا ترکیبی از لایه‌های محافظتی و تزئینی را در ساختار خود جای داده است.

در طراحی نمای اتیکس، مصالح مختلفی از جمله تخته‌های فوم عایق، چسب‌های پلیمری، بست‌های مقاوم، مش تقویت‌ کننده و پوشش‌های نهایی مقاوم در برابر شرایط آب و هوایی سخت به کار گرفته می‌شوند. این سیستم نه تنها به کاهش محسوس مصرف انرژی و بهبود شرایط آسایش حرارتی کمک می‌کند، بلکه با جلوگیری از نفوذ رطوبت، باد، گردوغبار و اشعه خورشید عمر نمای ساختمان را به‌طرز چشمگیری افزایش می‌دهد.

نمای اتیکس همچنین آزادی عمل زیادی در طراحی معماری فراهم می‌آورد و با قابلیت اجرای بافت‌ها و رنگ‌های متنوع، به معماران این امکان را می‌دهد تا سبک‌های سنتی و مدرن را با هم تلفیق نمایند.

کاربرد نمای اتیکس

نمای اتیکس به‌ خاطر ویژگی‌های عایق حرارتی‌اش در ساختمان‌های مختلف کاربرد زیادی دارد. این سیستم در ساختمان‌های قدیمی برای مقاوم‌ سازی و کاهش هدر رفت انرژی بسیار مفید است. همچنین در ساخت ساختمان‌های جدید، به خصوص در پروژه‌های مسکونی و تجاری، به کار می‌رود تا بهره‌وری انرژی را بهبود بخشد و از تغییرات دمایی ناخواسته جلوگیری کند.

در ساختمان‌های چند طبقه، این نما به کاهش خروج انرژی کمک می‌کند و در مناطقی با شرایط آب و هوایی متغیر، عملکردی بی‌نظیر از خود نشان می‌دهد.

در بیمارستان‌ها، مدارس و سایر مراکز حساس نیز استفاده از نمای اتیکس برای بهبود شرایط دمایی و صرفه‌جویی در مصرف انرژی بسیار خوب می‌باشد.

مزایای نمای ایکس

استفاده از نمای اتیکس به‌عنوان یک روش نوین و کارآمد در صنعت ساختمان‌ سازی، مزایای فراوانی را در اختیار مهندسان، معماران و مالکان بنا قرار می‌دهد. در این بخش از مطلب به مهمترین ویژگی‌های مثبت نمای اتیکس اشاره اشاره خواهیم داشت.

• عایق حرارتی بسیار موثر: با بهره‌گیری از لایه‌های تخصصی عایق، این نما از اتلاف حرارت در فصول سرد و نفوذ گرما در تابستان جلوگیری می نماید و سبب کاهش چشمگیر هزینه‌های انرژی در ساختمان می‌گردد.
• سبک‌وزنی و سهولت در نصب: به دلیل وزن اندک اجزای این سیستم، فشار اضافی بر سازه وارد نمی‌شود و مراحل نصب نیز با سرعت و سادگی بیشتری انجام می‌پذیرد.
• مقاومت در برابر رشد قارچ و خزه: ساختار ویژه اتیکس به شکلی طراحی شده که مانع از رشد ارگانیسم‌های زیستی مانند جلبک، خزه و قارچ می‌گردد و نمای ساختمان را در گذر زمان تمیز و زیبا نگه می‌دارد.
• دوام بالا در برابر تغییرات اقلیمی: همانطور که قبلاً هم اشاره شد این نما توانایی بالایی در مقابله با عواملی همچون تابش شدید آفتاب، بارندگی، یخبندان و وزش بادهای شدید دارد و دچار ترک، رنگ‌ پریدگی یا تخریب نمی‌شود.
• ایمنی در برابر آتش: متریال‌های به‌ کار رفته در ساخت نمای اتیکس طبق استانداردهای مقاوم در برابر حریق انتخاب شده‌اند و در مقابل شعله‌ ور شدن واکنشی ایمن از خود نشان می‌دهند.
• پوشش یکنواخت و زیبای سطحی: نمای نهایی سیستم اتیکس سطحی هموار، زیبا و یکدست ایجاد می‌کند که جهت داشتن ظاهری بسیار جذاب، امکان انتخاب رنگ‌ها و بافت‌های گوناگون را به طراحان و معماران می‌دهد.
• سازگاری با محیط‌ زیست: متریال‌های مورد استفاده در این سیستم هیچگونه آسیبی به محیط طبیعی وارد نمی‌کنند و از نظر زیست‌ محیطی کاملاً تأیید شده‌اند.

معایب نمای اتیکس

اگرچه نمای اتیکس مجموعه‌ای از مزایای ساختاری و عملکردی را برای ساختمان‌ها به ارمغان می‌آورد، اما این سیستم بدون چالش و محدودیت نیز نیست و بعضی از عوامل اقتصادی، اجرایی و فنی می توانند در تصمیم‌ گیری برای استفاده از آن بسیار تاثیرگذار باشند. در ادامه برخی از نقاط ضعف این نما را مورد بررسی قرار خواهیم داد.

• هزینه نسبتاً بالا در تهیه و اجرا: یکی از چالش‌های اصلی نمای اتیکس، هزینه‌های قابل‌توجهی است که در فرآیند تهیه مصالح، آماده‌سازی سطح زیرکار و اجرای آن صرف می‌شود. این موضوع برای پروژه‌هایی که بودجه محدودی دارند، می‌تواند مشکل‌ ساز باشد و امکان استفاده از این سیستم را کاهش دهد.
• نیاز به نیروی متخصص در اجرا: اجرای صحیح این نوع نما مستلزم دقت و تجربه بالایی است. استفاده از نیروی غیر متخصص می‌تواند به بروز نقص‌هایی در عملکرد سیستم منجر شود و موجب کاهش دوام آن شود.
• دشواری در اجرای طرح‌های پیچیده: در ساختمان‌هایی با طراحی‌های خاصی مثل ایجاد سطوح منحنی، شکست‌ دار یا دارای جزئیات پیچیده اجرای دقیق نمای اتیکس با مشکلاتی همراه می‌باشد و نیازمند مهارت ویژه و صرف زمان بیشتری خواهد بود.
• زمانبر بودن آماده‌سازی اولیه: پیش از نصب این نما، سطح زیرین باید کاملاً تمیز، تراز و مقاوم‌ سازی شده باشد. این مرحله در ساختمان‌های قدیمی بسیار زمان بر و در برخی موارد هزینه‌بر است و می‌تواند روند اجرا را کند سازد.
• نیاز به بازرسی و نگهداری دوره‌ای: اگرچه نمای اتیکس در برابر شرایط جوی و آسیب‌های محیطی مقاومت خوبی دارد، اما برای حفظ کیفیت و کارایی ان، می‌بایست در بازه‌های زمانی مشخص توسط افراد متخصص مورد بررسی قرار گیرد و همچنین نگهداری شود.

نمای اتیکس چگونه اجرا می‌شود؟

در اجرای نمای اتیکس برای دستیابی به یک نمای استاندارد و مقاوم، مراحل زیر می‌بایست به ترتیب و با رعایت تمامی جزئیات فنی انجام گیرند.

گام اول

پیش از هرگونه اقدام اجرایی، بررسی دقیق دیوار و آماده‌سازی آن ضروری است. در این مرحله، سطوح خارجی بنا باید از هرگونه آلودگی، پوسته پوسته شدن، ترک‌های سطحی، رطوبت یا آثاری از رنگ و چسب هاژ قدیمی پاکسازی گردند.

هدف از این آماده‌ سازی، حصول اطمینان از ایجاد سطحی کاملا صاف و سالم برای چسبیدن کامل لایه‌های بعدی است. همچنین در این گام، نقاط آسیب‌ دیده ترمیم شده و ترک‌های عمیق با مصالح ترمیمی مناسب پر می‌‌شوند تا در نهایت بستری یکنواخت و کاملا مقاوم به وجود آید.

گام دوم

پس از آماده‌سازی کامل سطح، نوبت به پخش یکنواخت چسب مخصوص برای نصب لایه عایق حرارتی می‌رسد. این چسب که بر پایه مواد پلیمری مقاوم ساخته شده، می بایست با استفاده از کاردک یا ماله دندانه‌ دار به‌ طور یکدست روی سطح پخش شود.

سپس صفحات عایق حرارتی که معمولاً از جنس پلی‌استایرن منبسط‌ شده (EPS) یا پلی‌استایرن اکسترودشده (XPS) هستند، به‌دقت و مطابق تراز تعیین‌ شده روی سطح چسب‌ خورده نصب و محکم می‌گردند.

اجرای دقیق این مرحله اهمیت زیادی دارد، زیرا وجود هرگونه برجستگی هم در عملکرد عایق‌کاری اختلال ایجاد می‌کند و هم باعث زشت شدن نمای نهایی خواهد شد.

گام سوم

برای اطمینان از استحکام و ماندگاری لایه‌های عایق، علاوه بر چسب، از اتصالات مکانیکی همچون پین‌ها یا رول‌ پلاک‌های پلاستیکی استفاده می‌شود.

این اتصالات که بر اساس ضخامت عایق و جنس زیرکار انتخاب می‌گردند، صفحات را در برابر فشار باد، ارتعاشات و نشست‌های جزئی ساختمان ثابت نگاه می‌دارند. محل قرارگیری این بست‌ها بایستی طبق نقشه اجرایی مشخص باشد تا از ایجاد شکاف و همچنین جا به جایی آنها جلوگیری شود.

گام چهارم

در گام چهارم پس از اجرای یک لایه ملات چسب روی سطح عایق، توری الیاف شیشه‌ای مقاوم در برابر قلیا به‌عنوان مش تقویتی روی آن قرار می‌گیرد. این توری بایستی در تمام سطوح با ملات تماس کامل داشته و در زوایا و گوشه‌ها با همپوشانی کافی نصب گردد تا از ایجاد ترک‌خوردگی در محل‌های بحرانی همچون کنج‌ها و اطراف پنجره‌ها جلوگیری به عمل آید. نصب نوارهای تقویتی در اطراف بازشوها نیز از الزامات این مرحله به شمار می‌آید.

گام پنجم

روی توری مش، لایه‌ای یکنواخت از ملات ویژه (پلاستر) کشیده می‌شود که نقش آن همتراز سازی سطح، ایجاد پوشش محافظ برای مش و آماده‌سازی نما برای اجرای پوشش نهایی است. ضخامت این لایه باید به گونه‌ای باشد که مش کاملاً پوشانده شده و سطحی صاف و بدون موج حاصل گردد.

گام ششم

آخرین لایه، شامل پوشش تزئینی است که بسته به سلیقه معمار و ویژگی‌های پروژه می‌تواند از جنس مواد اکریلیک، سیلیکونی یا سیلوکسان باشد. این پوشش‌ها نه‌تنها جلوه ی زیبایی به نما می‌دهند بلکه در برابر عوامل جوی چون باران، نور خورشید، آلودگی و تغییرات دما مقاومت بالایی از خود نشان می‌دهند. در این مرحله امکان انتخاب رنگ، بافت و افکت‌های سطحی گوناگون نیز فراهم است.

بهترین جایگزین نمای اتیکس

نمای اکسپندد متال یکی از مناسب‌ ترین گزینه‌ها برای جایگزینی نمای اتیکس به شمار رود. این نوع نما از ورق‌های فلزی که به‌صورت شبکه‌ای کشیده شده‌اند ساخته می‌شود و به علت دارا بودن دوام بالا، طراحی متنوع و قابلیت تهویه طبیعی در بسیاری از پروژه‌های ساختمانی مورد توجه قرار گرفته است.

از دیگر مزایای آن می‌توان به نصب آسان، مقاومت در برابر شرایط آب‌ و هوایی مختلف و هزینه نگهداری پایین اشاره نمود. این نما معمولاً از جنس آلومینیوم، فولاد ضدزنگ یا فولاد گالوانیزه تولید می‌شود و برای ساختمان‌های مسکونی، تجاری، فضاهای شهری و حتی پارکینگ‌ها کاربرد دارد.

هزینه اجرای نمای اتیکس

از جمله برخی عواملی که بر هزینه اجرای نمای اتیکس موثر اند می‌توان به مواردی که در جدول زیر آورده‌ایم، اشاره نمود:

سخن پایانی

سیستم اتیکس یکی از روش‌های نوین در صنعت ساختمان‌ سازی است که با هدف کاهش مصرف انرژی و افزایش بازدهی عایق‌کاری در نمای بیرونی ساختمان‌ها طراحی شده است. این سیستم با استفاده از چندین لایه شامل عایق، مواد تقویت‌ کننده و پوشش نهایی هم باعث صرفه‌جویی در مصرف انرژی می‌شود و هم از نمای ساختمان در برابر شرایط آب‌ و هوایی گوناگون و آسیب‌های محیطی محافظت می‌کند.

نمای اتیکس به خاطر داشتن ویژگی‌هایی نظیر عایق حرارتی مؤثر، مقاومت در برابر حشرات و عوامل زیستی و طراحی زیبا و مدرن گزینه‌ای بی نظیر برای ساختمان‌های نوساز و حتی ساختمان‌های قدیمی به شمار می‌رود. البته هزینه نسبتاً زیاد اجرای این نما و نیاز به نیروی کار متخصص آن از مواردی اند که در زمان انتخاب این سیستم باید به آنها توجه داشت.

سوالات متداول

آیا نمای اتیکس قابل اجرا در مناطق سردسیر است؟

بله، نمای اتیکس به علت داشتن ویژگی‌های عایق حرارتی بسیار بالا، برای استفاده در مناطق سردسیر بسیار مناسب می باشد.

آیا می‌توان نمای اتیکس را بر روی ساختمان‌های قدیمی نصب کرد؟

بله، این سیستم در ساختمان‌های قدیمی برای مقاوم‌سازی و کاهش هدر رفت انرژی خیلی مفید است.

آیا نمای اتیکس در برابر آتش مقاوم است؟

بله، متریال‌های مورد استفاده در نمای اتیکس طبق استانداردهای مقاوم در برابر حریق انتخاب شده‌اند.

آیا نصب نمای اتیکس نیاز به نیروی متخصصی دارد؟

بله، نصب نمای اتیکس نیاز به مهارت و تجربه بالای اجرایی دارد.

آیا نمای اتیکس برای ساختمان‌های چند طبقه مناسب است؟

بله، این سیستم در ساختمان‌های چند طبقه نیز عملکرد مؤثری در کاهش هدر رفت انرژی دارد.