نمای کرتن وال چیست و چرا به یکی از انتخاب‌های اصلی معماران برای ساختمان‌های مدرن تبدیل شده است؟ این سیستم نما با ترکیب شیشه و پروفیل‌های آلومینیومی، جلوه‌ای زیبا و کاربردی به ساختمان‌ها می‌بخشد. اما آیا فقط زیبایی این نما دلیل محبوبیت آن است؟ یا ویژگی‌هایی نظیر عایق حرارتی، مقاومت در برابر باد و رطوبت و صرفه‌جویی در انرژی نیز از عوامل مهم در این انتخاب به شمار می‌روند؟
در دنیای معماری امروز نمای کرتن وال با دارا بودن ویژگی‌هایی همچون سبک سازی ساختمان، امکان ورود نور طبیعی و حفظ امنیت در برابر شرایط جوی و زلزله به انتخابی بی‌نظیر برای ساختمان‌های بلند و تجاری تبدیل شده است.
این نما نه تنها منجر به افزایش زیبایی و استحکام ساختمان می‌شود بلکه در کاهش هزینه‌های انرژی و محافظت از محیط داخلی نیز بسیار موثر است. برای فهم بیشتر این سیستم پیشرفته، در ادامه این صفحه به بررسی جزئیات فنی و مزایای استفاده از نمای کرتن وال خواهیم پرداخت.
| عنوان | توضیحات |
|---|---|
| تعریف کرتن وال | نمای کرتن وال ترکیب شیشه و پروفیل‌های آلومینیومی است که به زیبایی و کاربردی بودن ساختمان‌ها کمک می‌کند. |
| ویژگی‌ها و مزایا | عایق حرارتی، عایق رطوبت، مقاومت در برابر باد و رطوبت، کاهش مصرف انرژی، حفظ نور طبیعی، استحکام بالا، امنیت، و ضد زلزله بودن. |
| اجزای تشکیل‌دهنده | لامل‌های عمودی (مولیون)، لامل‌های افقی (ترنسم)، انکرها، پرشر پلیت، کاور کپ |
| لامل چیست؟ | سازه فلزی عمودی و افقی که برای نگهداری شیشه‌ها در نمای کرتن وال استفاده می‌شود. |
| انواع لامل‌ها | لامل چوبی، لامل فولادی، لامل آلومینیومی |
| انواع نمای کرتن وال | 1. فریم‌لس: بدون قاب فلزی و استفاده از چسب‌های مخصوص. 2. فیس‌کپ: با قاب فلزی و درپوش‌های آلومینیومی. 3. سیستم سمی‌فریم‌لس: ترکیب دو روش با استحکام بالا. |
| ویژگی‌های فنی کرتن وال | بارها به جای انتقال به بدنه اصلی ساختمان توسط استراکچر کرتینوال جذب و به اسکلت اصلی منتقل می‌شود. |
| روش U Channel | استفاده از شیشه‌های چند جداره و جداسازهای U شکل برای ایجاد نمایی پیوسته، مقاوم در برابر دما و ضربه، کاهش مصرف انرژی و مقاومت در برابر زلزله. |
| کاربردها | مناسب برای ساختمان‌های بلند و تجاری، همچنین ساختمان‌هایی که نیاز به مقاومت بالا در برابر شرایط جوی و زلزله دارند. |
نمای کرتین وال چیست؟
معنی کرتن وال چیست؟ در معماری مدرن، یکی از شاخص‌ترین و چشم‌نوازترین روش‌های پوشش‌دهی به سطوح بیرونی بناها، نمای کرتین وال یا همان (دیوار پرده‌ای) به شمار می‌رود. این نوع نما که به واسطه ساختار خاص خود، جلوه‌ای معاصر و پیشرفته به ساختمان می‌بخشد، از ترکیب پروفیل‌های آلومینیومی و صفحات شیشه‌ای تشکیل می‌گردد.
در این سیستم قاب‌های فلزی با ظرافت طراحی شده‌اند تا علاوه بر نگهداری شیشه‌ها و پنجره کرتن وال، وزن آنها را نیز به صورت ایستا تحمل نمایند. عملکرد این نما به گونه‌ای است که هیچگونه بار سازه‌ای از ساختمان نمی‌گیرد و تنها وظیفه آن محافظت، زیبا و جذاب کردن و همچنین عایق سازی ساختمان است.
ویژگی‌های نمای کرتین وال
نما کرتن وال با ویژگی‌های فنی و ظاهری منحصر به فرد خود، پاسخگوی نیازهای گوناگون در اقلیم‌ها و کاربری‌های متفاوت است که در ادامه به بررسی این ویژگی‌ها خواهیم پرداخت.
عایق رطوبت
در اقلیم‌هایی که رطوبت هوا یا بارندگی‌های مکرر از جمله دغدغه‌های اصلی معماران و ساکنین است، استفاده از نمای کرتین وال راه‌حلی کاربردی محسوب می‌شود. طراحی و اجرای دقیق درزهای بین شیشه‌ها و فریم‌های آلومینیومی، به گونه‌ای صورت می‌پذیرد که از نفوذ آب و رطوبت به داخل ساختمان جلوگیری شود.
لاستیک‌های مخصوص آب‌بندی و چسب‌های سیلیکونی که در ساختار این نما استفاده می‌گردند، مانع از بروز نشتی و آسیب به سطوح داخلی بنا می‌گردند.
عایق حرارت
نمای کرتین وال با بهره‌گیری از شیشه‌های چند جداره و فریم‌های آلومینیومی با کیفیت، به میزان قابل توجهی از اتلاف حرارت در فصل‌های سرد و ورود گرما در ایام گرم جلوگیری می‌نماید. این عملکرد حرارتی، موجب کاهش مصرف انرژی در سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی ساختمان خواهد شد. به این ترتیب علاوه بر صرفه‌جویی اقتصادی، سطح آسایش حرارتی ساکنین نیز بهبود می‌یابد.
خاصیت آکوستیک
یکی از نقاط قوت نمای کرتین وال، توانایی آن در کاهش انتقال صوت از محیط بیرون به داخل ساختمان است. به کارگیری شیشه‌های خاص آکوستیک و نصب اصولی آنها با درزگیری کامل، فضای داخلی را در برابر آلودگی‌های صوتی مثل صدای ترافیک شهری، هواپیماها یا کارخانه‌ها محافظت می‌نماید. این ویژگی خصوصاً در محیط‌های شلوغ شهری، آرامش و سکوت را برای ساکنین به ارمغان خواهد آورد.
مقاوم در برابر باد
در مناطقی که وزش بادهای شدید امری رایج است، مقاوم سازی نما از اهمیت بالایی برخوردار می‌باشد. کرتین وال با ساختار مهندسی شده و مقاومش، در برابر فشارهای ناشی از بادهای شدید به خوبی ایستادگی می‌کند. طراحی فریم‌ها و نحوه اتصال آنها به سازه به گونه‌ای انجام شده که ارتعاشات ناشی از جریان هوا را جذب نماید و از بروز شکستگی یا آسیب به شیشه‌ها جلوگیری کند.
ضد زلزله
نمای کرتین وال به دلیل طراحی انعطاف‌پذیر و سیستم نصب غیر باربر خود، در مواجهه با نیروهای ناشی از زلزله عملکردی مطلوب از خود نشان می‌دهد. اتصال‌های قابل حرکت و استفاده از پروفیل‌هایی که اجازه جابجایی اندک به قطعات را می‌دهند، باعث می‌شود که این سیستم در زمان وقوع زمین لرزه از شکست و تخریب در امان بماند و امنیت کاربران را حفظ نماید.
امنیت بالا
در طراحی کرتین وال مسئله امنیت با دقتی بسیار بالا مدنظر قرار گرفته است. استفاده از شیشه‌های سکوریت و لمینت شده، در کنار فریم‌های مقاوم، سبب می‌گردد که نفوذ به ساختمان از طریق نما بسیار دشوار شود. همچنین این نما، در برابر ضربه، تغییرات ناگهانی دما و شوک‌های فیزیکی مقاوم می باشد و همین موضوع، آن را به انتخابی مطمئن برای ساختمان‌های بلند مرتبه و فضاهای عمومی تبدیل کرده است.
اجزای تشکیل دهنده نمای کرتین وال
در طراحی و اجرای سیستم نمای کرتین وال اجزای مختلفی به کار گرفته می‌شوند که هرکدام نقش خاصی در عملکرد صحیح و زیبایی‌شناسی این نما دارند. این اجزا در کنار هم، ساختاری منسجم و مقاوم را تشکیل می‌دهند که بدون وابستگی سازه‌ای به بدنه اصلی ساختمان، همچون پوست دوم آن عمل می‌کنند. در ادامه، جزئیات کرتن وال و در واقع اجزای اصلی این سیستم را معرفی خواهیم کرد.
- لامل‌های عمودی (مولیون): این پروفیل‌های عمودی ستون مانند، نقش اصلی در تقسیم‌بندی واحدهای عمودی نما را ایفا کرده و وظیفه انتقال بارهای وارده از شیشه و سایر اجزا به تکیه‌گاه‌ها را بر عهده دارند. مولیون‌ها همچنین قابلیت نصب بازشوها، یراق‌آلات و سیستم‌های تهویه را فراهم می‌کنند. ساختار مولیون به گونه‌ای طراحی شده که مسیر مناسب برای تخلیه آب باران را نیز فراهم می‌سازد.
- لامل‌های افقی (ترنسم): این اعضای افقی در سیستم کرتین وال، رابط بین مولیون‌ها هستند و وظیفه اصلی آنها انتقال نیرو به مولیون‌های کناری می‌باشد. ترنسم‌ها اگرچه دارای ظاهر ساده‌ای اند اما در پایداری ساختار و استقرار دقیق شیشه‌ها نقش کلیدی دارند. در بخش‌های بعد لامل‌ها و انواع آنها را بیشتر مورد بررسی قرار خواهیم داد.
- براکت یا انکر: انکرها اجزای اتصال دهنده ساختار کرتین وال به بدنه اصلی ساختمان هستند. این قطعات فلزی بسته به محل نصب خود، در سه نوع طراحی و استفاده می‌شوند:
- انکر تحتانی: که بار اصلی کرتین وال را به ساختمان منتقل می‌کند.
- انکر میانی: جهت تقویت ساختار و توزیع یکنواخت نیرو در ارتفاع میانی نما.
- انکر بالایی: برای تثبیت نهایی و جلوگیری از حرکت‌های سطحی در بخش بالایی سیستم.
- پرشر پلیت (Presser Plate) : این قطعه که میان شیشه و مولیون‌ها یا ترنسم‌ها قرار می‌گیرد، وظیفه اش این است که شیشه‌ها را در جای خود ثابت نگه دارد و در برابر فشارهای جانبی یا لرزش‌های احتمالی، مانع جابجایی و آسیب به سطح شیشه‌ای گردد.
- کاور کپ (Cover Cap): کاور کپ‌ها همان نوارهای پوششی هستند که بر روی پرشر پلیت‌ها قرار گرفته و ضمن پنهان سازی اتصالات فلزی، نمایی زیبا و مرتب به ساختار کرتین وال می‌بخشند. کاور کپ‌ها در طرح‌ها و مدل‌های گوناگونی ساخته می‌شوند و برخی از آنها، افزون بر جلوه ظاهری زیبا، به‌عنوان پوشش سایه‌بان نیز کاربرد دارند و از تابش مستقیم نور خورشید جلوگیری می‌کنند.
لامل چیست؟
لامل، در حقیقت به سازه‌ای فلزی گفته می‌شود که اساس ساخت و اجرای نماهای شیشه‌ای را تشکیل می‌دهد. این سازه که می‌تواند از جنس فولاد، آلومینیوم یا حتی چوب باشد، به‌صورت شبکه‌ای عمودی و افقی طراحی و پیاده‌سازی می‌شود و ساختار نگهدارنده‌ای را برای نصب شیشه‌ها فراهم می‌آورد.
در این شبکه، بخش‌های افقی را با نام ترنزوم و اجزای عمودی را مولیون می‌نامند. استفاده از لامل در نمای ساختمان‌ها به ویژه در فضاهای اداری، تجاری و ساختمان‌های بلندمرتبه، به علت ویژگی‌های فنی و زیبایی‌شناختی آن به شدت رایج شده است. در اصل لامل نقش اساسی در تأمین ایمنی، پایداری و زیبایی نماهای مدرن دارد.
انواع لامل‌ها
در دسته‌بندی لامل‌ها، بر اساس جنس و ویژگی‌های فنی آنها می‌توان به نمونه‌های گوناگونی اشاره کرد که هر یک مزایا و محدودیت‌های خاص خود را دارند.
- لامل چوبی: این نوع از لامل به خاطر ظاهر گرم و طبیعی‌اش، از نظر زیبایی بصری جذابیت بالایی دارد. اما در مقابل رطوبت و تغییرات آب‌وهوایی مقاومتی اندک داشته و هزینه‌ی بالای نگهداری و اجرای آن نیز، کاربرد آن را محدود کرده است.
- لامل فولادی: از نظر استحکام در برابر فشار و ضربه، لامل فولادی انتخاب مناسبی به حساب می‌آید. ولی وزن زیاد این نوع لامل و همچنین آسیب پذیری آن در برابر رطوبت و زنگ‌زدگی، سبب شده تا در بسیاری از پروژه‌ها انتخاب اول نباشد.
- لامل آلومینیومی: امروزه پرکاربردترین نوع لامل، نمونه‌ی آلومینیومی آن می‌باشد. این سازه با داشتن وزنی سبک، مقاومت بالا در برابر رطوبت، عدم تغییر رنگ در برابر نور خورشید و قابلیت تحمل فشار ناشی از شیشه، جایگاه ویژه‌ای در بین مهندسان و معماران یافته است. همچنین هزینه‌ی نگهداری کمتر و دوام بالا، لامل آلومینیومی را به انتخابی هوشمندانه و عالی تبدیل کرده است.
انواع نمای کرتین وال
انواع نمای کرتین وال و شرح زیر است:
- نمای کرتین وال فریم‌لس (Frameless): نمای کرتین وال فریم‌لس، تجسمی از معماری مدرن و جلوه‌ای بی‌نظیر از طراحی مینیمالیستی است. در این نوع از نمای شیشه‌ای، از هرگونه قاب فلزی قابل مشاهده در سطح خارجی نما صرف نظر می‌شود و به‌جای آن، شیشه‌ها با بهره‌گیری از چسب‌های مخصوص سیلیکونی یا اتصالات پنهان به سازه نگهدارنده متصل می‌گردند. در نتیجه‌ی این روش، سطح نمای خارجی بدون هیچ خط مرزی یا برجستگی قاب‌دار ظاهر می‌شود و جلوه‌ای یکپارچه، صاف و چشم‌نواز را فراهم می‌سازد. ویژگی بارز این سیستم، انتقال نور طبیعی به درون فضاهای داخلی به شکلی موثر است، چرا که مانعی بصری در برابر ورود نور وجود ندارد. افزون بر آن جلوه‌ای مدرن، آرامش بخش و یک دست در ظاهر ساختمان پدید می‌آید که مورد علاقه طراحان ساختمان‌های تجاری و مسکونی لوکس است. هرچند اجرای این نوع نما نیازمند دقت و تخصص بالایی می‌باشد ولی حاصل کار نمایی چشم‌گیر، شفاف و بی‌نقص خواهد بود که ارزش معماری پروژه را دوچندان می‌کند.
- نمای کرتین وال فیس‌کپ (Face Cap): در دسته‌بندی سیستم‌های کرتین وال، نمای فیس کپ یکی از رایج‌ترین و در عین حال مقاوم‌ترین انواع به شمار می‌رود. در این روش، پانل‌های شیشه‌ای با قاب‌های آلومینیومی احاطه می‌شوند و پس از نصب، درپوش‌هایی از جنس آلومینیوم روی خطوط اتصال آنها قرار می‌گیرد که به فیس کپ مشهور اند. این درپوش‌ها نه تنها به نگهداری شیشه‌ها کمک می‌کنند، بلکه ظاهری منظم، مستحکم و متقارن به نما می‌بخشند. تنوع در طراحی این فیس‌کپ‌ها به معماران آزادی عمل بالایی در ایجاد اشکال هندسی و فرم‌های مختلف می‌دهد. از سویی این سیستم به علت وجود قاب‌های نگهدارنده، عملکرد مکانیکی بسیار عالی و مطلوبی در برابر فشار باد، تغییرات دمایی و بارهای سازه‌ای دارد و به همین جهت، انتخابی مطمئن و خوب برای ساختمان‌هایی است که در ارتفاعات بالا یا شرایط جوی متغیر قرار دارند. نمای فیس‌کپ همچنین فرآیند نصب ساده‌تری دارد و هزینه اجرای آن نسبت به انواع پیچیده‌تر کمتر است.
- سیستم سمی‌فریم‌لس (Semi Frameless): در این نوع نما، قاب‌های نگهدارنده تنها در یکی از محورهای افقی یا عمودی به کار می‌روند، در حالی که سمت دیگر از چسب‌های مخصوصی برای اتصال بهره می‌گیرد. بدین ترتیب، همزمان با حفظ نمایی نسبتاً یکپارچه و مدرن، از استحکام ساختاری لازم نیز برخوردار می‌شویم. این ویژگی، نمایی زیبا و متفاوت به ساختمان می‌بخشد، به شکلی که خطوط قاب تنها در یک جهت قابل رویت بوده و سطح نما در جهت دیگر بدون برجستگی یا خطوط فلزی دیده می‌شود. از این سیستم عموماً در پروژه‌هایی استفاده می‌شود که نیاز به تعادلی میان زیبایی بصری، سرعت اجرا و هزینه مناسب دارند. همچنین در برابر نفوذ آب و باران عملکرد بهتری دارد و برای مناطق پربارش یا پروژه‌هایی با اولویت بندی‌های زیست محیطی نیز انتخابی بی‌نظیر محسوب می‌شود.
نمای کرتین وال از نظر فنی
نمای کرتین وال از نظر فنی در واقع به سیستمی اشاره دارد که در آن شیشه‌ها یا سایر متریال‌های پوششی به جای آنکه مستقیماً روی بدنه‌ی ساختمان نصب شوند، بر روی سازه‌ای مستقل از دیوارهای باربر بنا به نام شاسی و لامل سوار می‌شوند؛ این سازه معمولاً به صورت شبکه‌ای از پروفیل‌های آلومینیومی طراحی شده که به دقت در اطراف قاب ساختمان جانمایی و اجرا می‌گردد.
عملکرد این سیستم به شکلی است که بار مرده حاصل از وزن شیشه‌ها و فشارهای محیطی نظیر باد و باران، به جای انتقال به دیواره‌های اصلی بنا، توسط استراکچر کرتین وال جذب و به اسکلت اصلی ساختمان منتقل می‌شود، که این امر در سبک‌تر شدن نما و افزایش ایمنی سازه در مقابل زلزله نقش بسیار مؤثری ایفا می‌کند. همچنین، به علت جدا بودن لایه نمای کرتینوال از بدنه سازه، امکان اجرای دقیق‌تر جزئیات کرتین وال البته جزئیات فنی آن، نصب عایق‌های حرارتی و صوتی و دستیابی به جلوه‌های معماری مدرن و یکنواخت فراهم می‌شود.
این ویژگی‌ها سبب شده‌اند تا استفاده از این نوع نما در ساختمان‌های مرتفع و پروژه‌های شاخص شهری، به ویژه در کلان شهری چون تهران، به‌طور گسترده‌ای رواج پیدا کند.
روش U Channel
در میان روش‌های نوین اجرای نماهای شیشه‌ای، سیستم یو چنل جایگاه ویژه‌ای یافته است. این سیستم که نوعی از نمای کرتین وال به شمار می‌آید، به واسطه بهره‌گیری از شیشه‌های چند جداره و جداسازهای U شکل، نمایی پیوسته، هموار و چشم‌نواز خلق می‌کند. در واقع این روش از ترکیب اصول زیبایی شناسی معماری مدرن و فناوری‌های فنی روز بهره می‌برد و به این ترتیب جلوه‌ای مدرن و شفاف به نمای بیرونی ساختمان می‌بخشد.
سیستم نمای یو چنل به واسطه بهره‌گیری از شیشه‌های دو یا سه جداره، در برابر تغییرات دمایی و ضربه مقاومت چشم‌گیری دارد. بهره‌گیری از نور طبیعی، صرفه‌جویی در مصرف انرژی، مقاومت بالا در برابر نفوذ رطوبت و زلزله، ظاهر یکنواخت و هزینه‌ی مناسب از جمله مزایای قابل توجه آن می باشند. از سویی دیگر وزن اندک مصالح و کاهش بار مرده، این نما را برای پروژه‌های مرتفع و پرترافیک نیز به گزینه‌ای مناسب تبدیل کرده است.
اجرای نمای یو چنل نیازمند دقت بالا و رعایت کامل استانداردهای فنی می باشد. به طوری که ابتدا با توجه به نوع سازه، عملیات زیرسازی آغاز می‌شود؛ اگر سازه بتنی باشد، پلیت‌هایی بر روی نقاط مشخص نصب شده و سپس دستک‌ها و قوطی‌های فلزی به شکل مرحله‌ای جوش داده می‌شوند.
در ادامه، براکت‌ها به قوطی‌ها متصل شده و لامل‌ها با پیچ و مهره در جای خود قرار می‌گیرند. سپس با اتصال لامل‌های مولیون و ترنزم، قاب‌های شیشه‌ای شکل می‌گیرند و شیشه‌ها درون این قاب‌ها جای می‌گیرند.
